Światowy Dzień Mokradeł


Światowy Dzień Mokradeł: artykuł nr 1874

2006-02-02 15:35:38 Nauka w Polsce i na świecie

Ginące gatunki roślin, pokłady informacji historycznej zgromadzone w torfie, naturalny filtr wody i ochrona przeciwpowodziowa - to powody, dla których ekolodzy na całym świecie starają się chronić mokradła. Bagna, torfowiska i wszystkie tereny podmokłe obchodzą 2 lutego swoje święto.

Od 1997 r. Światowy Dzień Mokradeł obchodzą 2 lutego kraje sygnatariusze Konwencji Ramsarskiej, której celem jest ochrona wszystkich terenów błotnych i bagiennych. W tym roku obchodzony jest pod hasłem: „In the face of poverty ... wetlands are lifelines” („W obliczu biedy mokradła są kołem ratunkowym”).

Prezes ekologicznej organizacji Klub Gaja, Jacek Bożek tłumaczy, że hasło to podkreśla znaczenie ekonomiczne mokradeł, z których zasobów ludzie korzystali przez wieki.

"W Polsce to już jest przeszłość, ale w wielu miejscach na świecie ludzie żyją dzięki terenom wodnym i podmokłym. Np. delta Dunaju jest miejscem, w którym ludzie łowią nieprawdopodobne ilości ryb i jest to ich główne źródło utrzymania. Budowanie zapór, osuszanie łąk i wszelka działalność zmierzająca do likwidacji mokradeł może w efekcie wpędzić wielu ludzi w skrajną nędzę" - zaznacza Bożek.

Mokradła to wszelkie ekosystemy ziemnowodne i wodne wraz z występującą w nich roślinnością wilgociolubną (higrofilną), a także powierzchniowe złoża, powstałe w efekcie oddziaływania wody, np. torfy i muły. Do mokradeł należą także cieki i zbiorniki wodne - stawy, jeziora - oraz wybrzeża morskie.

Na całym świecie, na skutek działalności człowieka, mokradła ulegają degradacji. Najszybciej niszczone są przez osuszanie terenów pod uprawy rolne i wydobywanie torfu.

Konwencja Ramsarska, czyli "Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego", została sporządzona w miejscowości Ramsar w Iranie, nad brzegiem Morza Kaspijskiego dnia 2 lutego 1971 r. Została ratyfikowana przez ponad 140 państw świata. Polska przyjęła ją w 1978 roku. Konwencja nakłada na sygnatariuszy obowiązek ochrony bagiennego charakteru miejsc, uznanych za znaczące dla całego regionu świata.

W Polsce za takie cenne tereny uznano m.in. Słońsk w Parku Narodowym "Ujście Warty", Stawy Milickie oraz Biebrzański i Słowiński Park Narodowy.

"Te tereny są szczególnie znaczące z kilku powodów. Dla Polski stanowią naturalne zbiorniki retencyjne, które przechowują nadmiar wody, chroniąc przed powodzią i oddają ją, kiedy w kraju jest susza. Z międzynarodowego punktu widzenia są to bezcenne siedliska dla dziesiątków gatunków ptaków, zarówno tych, które tam gniazdują, jak i wędrownych" - wyjaśnia Bożek.

Mokradła w Polsce retencjonują (magazynują) olbrzymie ilości wody. Stowarzyszenie Chrońmy Mokradła ocenia, że w torfowiskach zmagazynowanych jest ok. 35 miliardów metrów sześciennych wody, czyli znacznie więcej niż ilość wody we wszystkich polskich jeziorach łącznie.

Bagna i rośliny na nich rosnące doskonale również filtrują wodę. Zwłaszcza torfowiska są w stanie zatrzymywać i wyłączać z obiegu szkodliwe substancje rozpuszczone w wodzie.

Już tylko na mokradłach przetrwały w Polsce rzadkie gatunki roślin, m.in. owadożerna rosiczka. Tam swoje schronienie znajdują ptaki, a także inne zwierzęta, m.in. łosie i wydry.

Torfowiska mogą stać się również swego rodzaju kroniką dziejów danego terenu. W pokładach torfu, gdzie nie dochodzi tlen, przez tysiące lat mogą pozostawać nienaruszone szczątki roślin i zwierząt, a także ślady działalności ludzi. Znanych jest wiele stanowisk archeologicznych, gdzie w pokładach torfu znajdowano ponad tysiącletnie ludzkie zwłoki, kompletnie zachowane.

Torfowisko przyrasta średnio ok. 1 mm w ciągu roku. Kilkunastometrowe pokłady torfu zawierają informacje o historii danego terenu na przestrzeni ostatnich kilkunastu tysięcy lat.

Dzięki uprzejmości: PAP - Nauka w Polsce, Urszula Jabłońska

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z nauki w Polsce i na świecie