Bielany Wrocławskie

Bielany Wrocławskie (do 1945 niem. Bettlern) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kobierzyce.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego. Administracyjnie Bielany Wrocławskie są dość dużą i rozległą wsią, która posiada charakter podmiejskiego osiedla.

Wieś jest położona na Równinie Wrocławskiej, od północy graniczy z Wrocławiem. Wschodnią granicę wsi tworzy rzeka Ślęza. Południkowo przez wieś przebiega niezelektryfikowana linia kolejowa Wrocław Główny – Świdnica Kraszowice z przystankiem Bielany Wrocławskie. Przewozy pasażerskie zawieszono 23 czerwca 2000^[4], a przywrócono w czerwcu 2022^[5].

Na północnym skraju miejscowości znajduje się węzeł drogowy autostrady A4 z drogami krajowymi nr 5 i nr 35. Znajduje się tu siedziba i studio ATM Grupa, są tu kręcone sceny do sitcomu Świat według Kiepskich oraz popularnego w ostatnim czasie serialu Policjantki i policjanci. Ponadto w latach 2007–2008 znajdował się w Bielanach Wrocławskich Dom Wielkiego brata – budynek, w którym mieszkali, otoczeni kamerami, uczestnicy reality show Big Brother, a także studio telewizyjne.

Bielany Wrocławskie powstały z połączenia dwóch wsi – Bielany i Bledzów (obecnie część południowa miejscowości). Wieś wzmiankowana po raz pierwszy już w roku 1155 (Bledzów) i 1336 (Bielany). Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946^[6].

Według wykazu Narodowego Instytutu Dziedzictwa do rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła, późnogotycki z lat 1520–1530 (ul. Wrocławska 30)

Pierwotna świątynia była drewniana i wybudowano ją w miejscu wcześniejszego obiektu. Kościół przebudowano w XVII wieku, obecnie posiada zabytkowe wyposażenie. Należą do niego gotyckie sakramentarium, fragment gotyckiego ołtarza z wizerunkiem Madonny (prawdopodobnie z około 1400 r.), barokowy ołtarz główny, stalle częściowo gotyckie, częściowo renesansowe. Na południowej ścianie świątyni płyta nagrobna z XVII wieku i 16 herbów w dwóch pionowych rzędach,

• zespół dworski z przełomu XVI/XVII w., XX w. (ul. Wrocławska 7):
  • dwór w Bielanach Wrocławskich, renesansowy, o konstrukcji murowano-szachulcowej z około 1600 r., znacząco przebudowany w XIX w.
  • folwark, otoczenie dworu
• spichlerz barokowy z XVIII wieku, z mansardowym dachem (ul. Kolejowa)
• dwa budynki stacji benzynowej przy węźle autostradowym Bielany, z 1937 r.

inne zabytki:

• dwór barokowy z XVIII wieku, parterowy z pięterkiem w części środkowej, południowa część wsi – dawny Bledzów^[8]

W bezpośredniej bliskości drogowego węzła Bielany zlokalizowany jest wielki kompleks sklepów wielkopowierzchniowych (supermarketów Makro, Auchan, Decathlon, Leroy Merlin, Bodzio i inne) oraz największe w Polsce centrum handlowe „Aleja Bielany”, w którym znajdują się m.in. IKEA, OBI, Castorama, Black Red White, Poco, Jula, McDonald’s, Empik. Opodal znajdują się fabryki firm E. Wedel (wyroby czekoladowe), Cargill (fabryka glukozy i syropu skrobiowego, wytwarzanych na bazie pszenicy), dwa centra logistyczne amazon.com oraz parki technologiczne Prologis i Panattoni o łącznej powierzchni ponad 240 tys. m². Na wschodzie wsi m.in. jedna ze zlokalizowanych w Polsce drukarni grupy Passauer Neue Presse. Inwestycje, rozpoczęte w 2. połowie lat 90. XX wieku, stały się – poprzez podatki odprowadzane przez inwestorów – najważniejszym źródłem bogactwa podwrocławskiej gminy Kobierzyce, wcześniej utrzymywanej głównie z przychodów z produkcji rolnej.

Ludność na przestrzeni ostatnich 110 lat:

Bielany Wrocławskie i Wysoka są największymi miejscowościami gminy Kobierzyce.

• Kościół Boży w Polsce – Wspólnota Chrześcijańska Misja 22:22^[9]
• Kościół Chrystusowy w RP – Społeczność Chrześcijańska Wrocław Południe^[10]
• Kościół greckokatolicki – Greckokatolicki Ośrodek Duszpasterski w Bielanach Wrocławskich^[11]
• Kościół rzymskokatolicki – parafia św. Andrzeja Apostoła^[12]

• Marta Miniewicz, Dorota Waligóra, Marcin Wolny, Kobierzyce przewodnik po gminie, Kobierzyce 2006.