Bojanowo – miasto w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bojanowo.
Pierwsza lokacja miejska w 1585 roku nie została zrealizowana, druga lokacja miejska w 1638 roku[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa leszczyńskiego.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 2960 mieszkańców[3].
Miasto zostało założone w 1638 r. przez protestanckiego szlachcica, Stefana Bojanowskiego, obok należącej do niego wsi Gołaszyn. Akt lokacyjny nadał król Polski, Władysław IV Waza. Bojanowo, jak wiele innych wielkopolskich lokacji miejskich z tego okresu, zostało zasiedlone przez śląskich protestantów, uchodzących przed prześladowaniami ze strony katolickiej administracji austriackiej. Sprzyjało temu również położenie miasta zaledwie 2 km na północ od granicy śląsko-wielkopolskiej. W 1641 roku w Nowym Bojanowie założono zbór luterański, stanowiący kontynuację przekazanego wyrokiem trybunału w 1633 r. katolikom zboru w Gołaszynie. Centrum polskiego luteranizmu, istniało tu gimnazjum luterańskie dla młodzieży szlacheckiej, odbywały się generalne synody luterańskie[4]. W 1663 r. syn Stefana, Bogusław Bojanowski, lokował obok Bojanowa drugie, bliźniacze miasto, nazwane od imienia założyciela Bogusławowem[5].
Mieszkańcy zajmowali się rzemiosłem, w tym głównie sukiennictwem – miasto stało się drugim, po Rawiczu, ośrodkiem sukiennictwa w Wielkopolsce. Ksiądz Franciszek Siarczyński (1758-1829) w swym wydanym w latach 1782–1783, trzytomowym „Dykcyonarzyku geograficznym” pisał: „BOIANOWO, m[iasto] Pol[skie] w Woi[wództwie] Poznańskim. Osiadłe wielu sukiennikami”. 23 stycznia 1793 r. w wyniku II rozbioru Polski Bojanowo przeszło pod zabór pruski, a wprowadzenie ceł na sukno eksportowane do Rosji spowodowało upadek rzemiosła sukienniczego. Do dalszego upadku miasta przyczynił się największy w historii miasta pożar, który wybuchł 12 sierpnia 1857 r.[5]
W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej i placówka II linii SG „Bojanowo”[6]. Od 1939 roku istniał tu niemiecki obóz pracy w Bojanowie[7]. Sięgające końca XVII w. tradycje piwowarstwa kontynuuje do dziś bojanowski browar.
- Piramida wieku mieszkańców Bojanowa w 2014 roku[1].
- Bojanowo (stacja kolejowa)
- Parafia Najświętszego Serca Jezusa w Bojanowie
- Stara Synagoga w Bojanowie
- Synagoga w Bojanowie
- Cmentarz żydowski w Bojanowie
- ↑ a b Bojanowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20–21.
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010, s. 105, ISSN 1734-6118 [dostęp 2010-07-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-09-22] .
- ↑ Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904, s. 22–23.
- ↑ a b Według strony Gminy Bojanowo [1].
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 22. ISBN 83-87424-77-3.
- ↑ Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945. Informator encyklopedyczny., Warszawa 1979, s. 113.
- Historia Żydów w Bojanowie na portalu Wirtualny Sztetl
- Bojanowo Portal Miejski (ang.)
- Bojanowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 293 .
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona