Europejska Komisja Gospodarcza (EKG) (ang. United Nations Economic Commission for Europe, skrót: UNECE lub ECE) – jedna z pięciu komisji regionalnych Organizacji Narodów Zjednoczonych pod jurysdykcją Rady Gospodarczej i Społecznej[1]. Powołano ją do życia w 1947 roku w celu promowania współpracy gospodarczej i integracji pomiędzy państwami członkowskimi[1]. Siedzibą UNECE jest Genewa.
Komisja składa się z 56 państw członkowskich, z których większość znajduje się w Europie. Do jej transkontynentalnych euroazjatyckich i pozaeuropejskich państw członkowskich należą: Armenia, Azerbejdżan, Kanada, Gruzja, Izrael, Kazachstan, Kirgistan, Federacja Rosyjska, Tadżykistan, Turkmenistan, Stany Zjednoczone i Uzbekistan.
Komisja została powołana przez Radę Gospodarczą i Społeczną 28 marca 1947 r. w celu "inicjowania i uczestniczenia w środkach ułatwiających wspólne działanie na rzecz gospodarczej odbudowy Europy", jak również w celu "utrzymywania i wzmacniania stosunków gospodarczych krajów europejskich, zarówno między sobą, jak i z innymi krajami świata"[1].
Powstała na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, które wezwało Radę Gospodarczą i Społeczną do utworzenia komisji, podobnie jak Komisji dla Azji i Dalekiego Wschodu, w celu "udzielenia skutecznej pomocy krajom zniszczonym przez wojnę"[2].
Ponieważ komisja została powołana na początku zimnej wojny, napotkała trudności w realizacji mandatu odbudowy gospodarczej Europy z powodu żelaznej kurtyny. Prace komisji musiały dotyczyć tylko kwestii, które były przedmiotem wspólnego zainteresowania Wschodu i Zachodu, aby nie doprowadzić do konfrontacji[3][4]. Jednak od upadku Związku Radzieckiego komisje gospodarcze ONZ rozszerzają swoją działalność w byłych republikach radzieckich.
EKG jako wielostronna platforma służy zwiększeniu integracji gospodarczej i współpracy między państwami członkowskimi oraz promuje zrównoważony rozwój i dobrobyt gospodarczy poprzez:
- dialog polityczny,
- negocjowanie międzynarodowych instrumentów prawnych,
- opracowywanie przepisów i norm,
- wymianę i stosowanie najlepszych praktyk oraz wiedzy ekonomicznej i technicznej,
- współpracę techniczną z krajami o gospodarkach w okresie przejściowym[5].
Głównymi obszarami działania EKG są:
- polityka środowiskowa,
- transport lądowy,
- statystyka,
- zrównoważona energetyka,
- standardy w handlu,
- lasy i przemysł leśny,
- rozwój obszarów miejskich, mieszkalnictwo i zarządzanie gruntami,
- innowacje, konkurencja i partnerstwa publiczno-prywatne[6].
EKG współpracuje z UE, z wyraźnymi sukcesami na polu ochrony środowiska, czego wyrazem jest przyjęcie przez UE czterech konwencji o kontroli zanieczyszczeń[7][8]. Ścisła współpraca podejmowana jest również w zakresie transportu, handlu, standardów konstrukcji pojazdów mechanicznych, przemysłu chemicznego i stalowego, przekazywania danych drogą elektroniczną.
Od 2023 roku sekretarzem wykonawczym Komisji jest Tatiana Molcean, mołdawska dyplomatka[9]. Poprzednio, w latach 2005–2008, funkcję sekretarza wykonawczego Komisji sprawował m.in. były premier Polski, Marek Belka, natomiast w latach 2001–2002 Danuta Hübner, późniejszy komisarz ds. polityki regionalnej UE w latach 2004–2009.
Komisja liczy 56 członków (państwa europejskie, państwa byłego ZSRR, Izrael, Kanada, USA):
- Albania
- Andora
- Armenia
- Austria
- Azerbejdżan
- Belgia
- Białoruś
- Bośnia i Hercegowina
- Bułgaria
- Chorwacja
- Cypr
- Czarnogóra
- Czechy
- Dania
- Estonia
- Finlandia
- Francja
- Grecja
- Gruzja
- Hiszpania
- Holandia
- Irlandia
- Islandia
- Izrael
- Kanada
- Kazachstan
- Kirgistan
- Liechtenstein
- Litwa
- Luksemburg
- Łotwa
- Macedonia
- Malta
- Mołdawia
- Monako
- Niemcy
- Norwegia
- Polska
- Portugalia
- Rosja
- Rumunia
- Słowenia
- Słowacja
- San Marino
- Serbia
- Stany Zjednoczone
- Szwajcaria
- Szwecja
- Tadżykistan
- Turcja
- Turkmenistan
- Ukraina
- Uzbekistan
- Węgry
- Wielka Brytania
- Włochy
W Europejskiej Komisji Gospodarczej Unia Europejska posiada status obserwatora.
- ↑ a b c UN. Economic and Social Council (4th sess. : 1947, LakeL. Success LakeL., N.Y.), Economic Commission for Europe., www.un.org, 1947, E/RES/36(IV) [dostęp 2024-03-30] (ang. • ros. • hiszp. • chiń.).
- ↑ VictorV. Purcell VictorV., The Economic Commission for Asia and the Far East, „International Affairs”, 24 (2), Oxford University Press, 1948, s. 181-195, DOI: 10.2307/3017971, JSTOR: 3017971 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
- ↑ History | UNECE [online], unece.org [dostęp 2021-05-01] .
- ↑ DanielD. Stinsky DanielD., A Bridge between East and West? Gunnar Myrdal and the UN Economic Commission for Europe, 1947-1957., „Planning in Cold War Europe: Competition, Cooperation, Circulations (1950s-1970s)”, 2 (1), 2018, s. 45 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
- ↑ Terms of reference and rules of procedure of the Economic Commission for Europe [online], United Nations Digital Library, 2009, E/ECE/778/Rev.5 [dostęp 2024-03-30] (ang. • fr. • ros.).
- ↑ Governance and organizational structure [online], UNECE, 27 listopada 2023 [dostęp 2024-03-30] .
- ↑ ArminA. Rozencranz ArminA., The ECE convention of 1979 on long-range transboundary air pollution., „American Journal of International Law”, 75 (4), 1981, s. 975-982 (ang.).
- ↑ TomT. Delreux TomT., The EU in Environmental Negotiations in UNECE: An Analysis of its Role in the Aarhus Convention and the SEA Protocol Negotiations, „Review of European Community & International Environmental Law”, 18 (3), 2009, s. 328–337, DOI: 10.1111/j.1467-9388.2009.00653.x, ISSN 0962-8797 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
- ↑ Executive Secretary | UNECE [online], unece.org [dostęp 2024-03-30] .
Oryginał | Edytuj | Historia i autorzy |
