Komenda Rejonu Uzupełnień Gniezno (KRU Gniezno) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
W czerwcu 1921 roku Powiatowa Komenda Uzupełnień Gniezno była podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Poznań” i obejmowała swoją właściwością powiaty: gnieźnieński, średzki, wągrowiecki, witkowski i wrzesiński[2].
15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, dotychczasowa PKU Gniezno została podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu i obejmowała swoją właściwością powiaty: gnieźnieński, witkowski, wrzesiński i poznański wschodni. Powiat średzki został włączony do nowo powstałej PKU Jarocin, natomiast powiat wągrowiecki do nowo utworzonej PKU Szubin na obszarze sąsiedniego Okręgu Korpusu Nr VIII. W siedzibie każdego z powiatów rezydować miał oficer ewidencyjny. W 1923 roku stanowiska te nie zostały obsadzone[3][4][5].
Z dniem 1 stycznia 1925 roku zostały zniesione dwa odrębne powiaty poznański zachodni i poznański wschodni, a w ich miejsce utworzony jeden powiat poznański z siedzibą starostwa w Poznaniu[6]. Nowo utworzony powiat poznański został włączony do PKU Poznań Powiat, natomiast PKU Gniezno od tego czasu administrowała powiatami: gnieźnieńskim, witkowskim i wrzesińskim[7].
Z dniem 10 stycznia 1927 roku, w związku z likwidacją PKU Gostyń, minister spraw wojskowych dokonał zmian w podziale terytorialnym Okręgu Korpusu Nr VII. W ramach tych zmian z PKU Jarocin został wyłączony powiat średzki i włączony do PKU Gniezno[8].
Z dniem 1 kwietnia 1927 roku został zniesiony powiat witkowski, a należące do niego miasta, gminy wiejskie i obszary dworskie włączone do powiatów gnieźnieńskiego i wrzesińskiego[9].
W marcu 1930 roku PKU Gniezno była nadal podporządkowana DOK VII w Poznaniu i administrowała miastem Gniezno oraz powiatami: gnieźnieńskim, wrzesińskim i średzkim[10]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ IV[11].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Gniezno została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Gniezno przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[12], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[13]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Gniezno normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[14] .
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował miasto Gniezno oraz powiaty: gnieźnieński, wrzesiński i średzki[15].
16 września 1939 roku komendant RU major Kański objął dowództwo II batalionu 360 pp i na jego czele walczył w obronie Warszawy. Po kapitulacji załogi stolicy przebywał w niemieckiej niewoli m.in. w Oflagu II C Woldenberg. Zmarł 21 lipca 1968 roku[16]. W tym samym pułku walczył również kapitan Walerian Marian Rzepecki. 28 września 1939 roku dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach II A, XI A i II B Arnswalde[17] .
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Gniezno, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
- ↑ Gustaw Płaskowicki (ur. 18 grudnia 1880) był odznaczony Krzyżem Walecznych.
- ↑ Karol Matkowski (ur. 26 sierpnia 1882) z dniem 1 lipca 1930 został zwolniony z zajmowanego stanowiska, z równoczesnym skierowaniem na dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia czynnego wraz z dodatkiem służbowym. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Toruń. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VIII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[31]. Mieszkał w Toruniu przy ul. Mickiewicza 58. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie).
- ↑ Władysław Czabania (ur. 18 października 1883 roku) z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowny chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 69 pp i poostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU[40].
- ↑ Kpt. piech. Leon Kukla ur. 8 kwietnia 1894 w Osieku, w rodzinie Jakuba. Był odznaczony Krzyżem Walecznych[46]. Został zarejestrowany przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie jako powracający 12 kwietnia 1946 z Sandbostel.
- ↑ kpt. piech. Stanisław Wojciech Błażejewski ur. 23 kwietnia 1880 w Rybnie, w powiecie gnieźnieńskim, w rodzinie Piotra. Był odznaczony Krzyżem Walecznych[59].
- ↑ mjr tab. Jerzy Chrzanowski ur. 16 sierpnia 1889 w Łabiszynie, w rodzinie Alfonsa i Bronisławy von Neubauer[17] . W czasie powstania wielkopolskiego był dowódcą Kompanii Etatowej Dowództwa I Okręgu Wojskowego. We wrześniu 1922 został przesunięty ze stanowiska zastępcy dowódcy dywizjonu na stanowisko pełniącego obowiązki dowódcy 7 Dywizjonu Taborów w Poznaniu[60][61][62]. 1 października 1925, w związku z reorganizacją wojsk taborowych, został wyznaczony na stanowisko dowódcy 7 Szwadronu Taborów[63]. W lipcu 1926 został przeniesiony do kadry oficerów taborowych na stanowisko szefa taborów Okręgu Korpusu Nr VII[64]. W czerwcu 1927 został zwolniony z zajmowanego stanowiska z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Powiat na okres czterech miesięcy w celu odbycia praktyki poborowej[65]. W październiku tego roku został przydzielony do PKU Gniezno na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw. W marcu 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII, a z dniem 30 września tego roku przeniesiony w stan spoczynku[66]. W czasie okupacji niemieckiej pracował w firmie przewozowo-transportowej Gustawa Kaweckiego. Był członkiem Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej[17] . W czerwcu 1944 został osadzony w obozie karno-śledczym w Żabikowie. 14 lipca został przetransportowany do obozu koncentracyjnego Mauthausen, w którym zmarł 24 sierpnia 1944[17] . Był odznaczony Orderem Odrodzenia Polski.
- ↑ kpt. piech. Feliks Sieńczewski (ur. 20 listopada 1889) do Wojska Polskiego został przyjęty z Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej.
- ↑ por. piech. Leon Antoni Nowaczkiewicz (ur. 6 kwietnia 1894)[73]. W czasie powstania wielkopolskiego był dowódcą 1. kompanii III baonu II Okręgu Wojskowego. 6 lipca 1942 został stracony w więzieniu przy ul. Młyńskiej w Poznaniu[17] . Był odznaczony Medalem Niepodległości (25 stycznia 1933)[74].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[76].
- ↑ kpt. adm. (piech.) Walerian Marian Rzepecki ur. 10 września 1892 w Dzibułkach, w ówczesnym powiecie żółkiewskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Romualda. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Strzelców Nr 19. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1916. Był odznaczony Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[77]. W 1938 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[78]. W czasie kampanii wrześniowej 1939 został przydzielony do 360 Pułku Piechoty. 28 września 1939, po kapitulacji załogi Warszawy, dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach II A, II B i XI A[17] .
- ↑ kpt. adm. (piech.) Bolesław Cieślak (ur. 22 stycznia 1897) w listopadzie 1928 został przeniesiony z 57 pp do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przydziałem służbowym do PKU Szamotuły na sześciomiesięczną praktykę poborową[79]. W lipcu 1929 ogłoszono jego przydział do PKU Szamotuły na stanowisko referenta[80]. We wrześniu 1930 został przesunięty na stanowisko kierownika II referatu poborowego[69]. Po czerwcu 1935 został przeniesiony do KRU Gniezno. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 115. lokatą w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[81].
- ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 36.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1463.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1331.
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 117, poz. 1044.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 21 stycznia 1927 roku, poz. 15.
- ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 17, poz. 130.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
- ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 157, 210, 304.
- ↑ a b c d e f Straty ↓.
- ↑ Rozkaz dzienny Nr 33 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych Polskich w b. zaborze pruskim z 6 lutego 1919 roku.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 31 stycznia 1920 roku, s. 46.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 9 czerwca 1920 roku, s. 435.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 9 czerwca 1920 roku, s. 434.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 18 czerwca 1921 roku, s. 1061.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 23 listopada 1921 roku, s. 1524.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 34 z 24 marca 1925 roku, s. 163.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 3 maja 1925 roku, s. 241.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 15 stycznia 1926 roku, s. 15.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 24 listopada 1926 roku, s. 414.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 222.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 220.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 21.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 341, 1014.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 158.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 2, 16.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 234.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 247.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 96.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 847.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1463, 1554-1555, 1559-1560.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1290, 1331.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 27 stycznia 1925 roku, s. 41.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 27 maja 1923 roku, s. 353.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 122 z 18 listopada 1924 roku, s. 683.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 16 stycznia 1925 roku, s. 21-24.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 19 marca 1925 roku, s. 152.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 3 maja 1925 roku, s. 242.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 54.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 5 maja 1923 roku, s. 290.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 18 września 1923 roku, s. 564.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 20 marca 1925 roku, s. 159.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 16 stycznia 1924 roku, s. 18.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 18 września 1923 roku, s. 563.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923 roku, s. 226.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 30 sierpnia 1923 roku, s. 538.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 30 sierpnia 1923 roku, s. 539.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 82 z 22 sierpnia 1924 roku, s. 465.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 16.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 143, 429, 518, 519.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 513.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 903.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 2 września 1922 roku, s. 655.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1034.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 944.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 109 z 21 października 1925 roku, s. 587.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 26 lipca 1926 roku, s. 229.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 162.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 264.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 317.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 88.
- ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 12 stycznia 1927 roku, s. 6.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 160.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 80.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 91.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 114, 289.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 40.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 340.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 200.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 311.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”. [dostęp 2018-05-08].
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-18)].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].
Oryginał | Edytuj | Historia i autorzy |
