Jean Louis Rodolphe Agassiz (ur. 28 maja 1807 w Môtier, Szwajcaria, zm. 14 grudnia 1873 w Cambridge, Massachusetts, Stany Zjednoczone) – szwajcarsko-amerykański naukowiec: zoolog, paleontolog, geolog i glacjolog. Laureat Medalu Copleya.
Od 1832 r. profesor uniwersytetu w Neuchâtel w Szwajcarii[1], od 1846 uniwersytetu Harvarda w Cambridge. Założyciel Muzeum Zoologii Porównawczej w Cambridge. Przeciwnik darwinizmu[1][2]. Przyczynił się do rozwoju systematyki kopalnych mięczaków i ryb. Uważał, że gatunki nie ulegały przekształceniu, ale były niszczone w kolejnych katastrofach. Jako pierwszy rozpowszechnił hipotezę stworzoną przez Jensa Esmarka o istnieniu wielkiego zlodowacenia w czwartorzędzie. Był rasistą; uważał, że poszczególne rasy ludzkie wywodzą się od różnych przodków (poligenizm), przy czym tylko biała pochodzi od Adama[2]. W latach 1865 i 1871 odbył ekspedycje naukowe do Ameryki Południowej[1].
Urodził się jako Jean Louis Rodolphe Agassiz w miejscowości Môtier we francuskojęzycznym kantonie Neuchâtel, jako syn Rodolphe Agassiza, pastora protestanckiego i Rose Mayor. Edukację rozpoczął w szkołach elementarnych w Biel i Lozannie. Louis wcześnie odrzucił presję rodziny, aby zostać biznesmenem i planował poświęcić się profesjonalnemu badaniu przyrody. Następnie studiował medycynę na uniwersytetach w Zurychu, Heidelbergu i Monachium. Przepowiedział, że w wieku 21 lat stanie się pierwszym przyrodnikiem swoich czasów, dobrym obywatelem i dobrym synem… Czuję w sobie siłę całego pokolenia do pracy w tym celu[3]. W 1829 r. otrzymał tytuł doktora filozofii uniwersytetu w Erlangen, w 1830 r. doktora medycyny na uniwersytecie w Monachium. Od 1846 r. przebywał w USA, gdzie wyjechał dzięki jednorazowemu stypendium króla pruskiego; został obywatelem amerykańskim oraz profesorem zoologii i geologii na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge[1].
Dwukrotnie żonaty: z Cécile Braun (1832-1848, od 1845 r. w separacji) i Elizabeth Cabot Cary (od 1850 r.). Pierwszy związek przyniósł mu dwie córki i syna[1].
Na jego cześć nazwano plejstoceńskie Jezioro Agassiz.
W XIX wieku wykłady Agassiza Plan stworzenia. Odczyty o podstawach przyrodzonych powinowactwa ze zwierzętami na język polski przetłumaczył Karol Jurkiewicz, a wydał je Maurycy Orgelbrand w Warszawie w 1876 roku[4].
- ↑ a b c d e Andrzej Kajetan Wróblewski. Przyrodnik przez przypadek. „Wiedza i Życie”. 2020 (4), s. 71. Prószyński Media. ISSN 0137-8929.
- ↑ a b Siddhartha Mukherjee: Gen. Ukryta historia. Wołowiec: Czarne, 2017, s. 365. ISBN 978-83-8049-493-0.
- ↑ EdwardE. Lurie EdwardE., Agassiz, Louis (1807-1873), zoologist and geologist, American National Biography Online, Oxford University Press, luty 2000, DOI: 10.1093/anb/9780198606697.article.1300016 [dostęp 2022-02-21] . Brak numerów stron w książce
- ↑ Cyfrową wersję pierwszego wydania udostępnia serwis Polona.pl
- Louis Agassiz w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000120992658
- VIAF: 14832040
- ULAN: 500669720
- LCCN: n50041821
- GND: 118643967
- NDL: 00769061
- LIBRIS: gdsw549039fq8h1
- BnF: 12278026v
- SUDOC: 031596037
- SBN: SBLV203574
- NLA: 35001692
- NKC: ola2002142187
- BNE: XX1171988
- NTA: 070225893
- BIBSYS: 90332630
- CiNii: DA05053886
- Open Library: OL3305005A
- PLWABN: 9810680348105606
- NUKAT: n01095264
- J9U: 987007257564205171
- PTBNP: 24033
- CANTIC: a11715972
- CONOR: 49837923
- BNC: 000100676
- ΕΒΕ: 245477
- BLBNB: 000326894
- LIH: LNB:V*331132;=1A
Oryginał | Edytuj | Historia i autorzy |