Mechanizm powstawania demencji u nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS
Odkryto mechanizm powstawania demencji u nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS. Białko obecne na powierzchni wirusa nie tylko niszczy dojrzałe komórki mózgu, ale też nie dopuszcza do powstawania nowych neuronów z neuralnych komórek progenitorowych (podobnych do macierzystych), ponieważ je też uszkadza. Wyniki badań amerykańskich naukowców opublikowano na łamach pisma „Cell Stem Cell”.
Autorzy pracy podkreślają, że to pierwszy przypadek, w którym wykazano że wirus uszkadza komórki macierzyste.
„To podwójny cios dla mózgu” – dodaje jeden z autorów badań Marcus Kaul z Burnham Institute. „Białko wirusa HIV jednocześnie uszkadza mózg i blokuje możliwość jego naprawy”. Lekarze po raz pierwszy zaobserwowali, że infekcja wirusem HIV może prowadzić do demencji u pacjentów w zaawansowanym stadium choroby.
Sukces terapii skierowanych przeciwko retrowirusom (w tym HIV) polega na obniżeniu ilości cząstek wirusa w organizmie, to pomaga złagodzić objawy demencji. Niemniej jednak częstość występowania demencji rośnie, ponieważ nosiciele wirusa HIV i chorzy na AIDS żyją coraz dłużej.
Leki przeciwko wirusowi HIV nie pokonują dobrze bariery krew mózg, co pozwala wirusowi „skryć się” w mózgu. Stała obecność wirusa w centralnym układzie nerwowym jest głównym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi demencji.
We wcześniejszych badaniach zespół doktora Liptona wykazał, że uszkodzenia mózgu mogą być wywołane przez białko wirusa o nazwie gp120, które przyczepia się do ludzkich komórek i zaburza jedną z kluczowych ścieżek cyklu komórkowego (ścieżkę kinazy MAPK), co prowadzi do śmierci niektórych dojrzałych komórek nerwowych.
Teraz naukowcy odkryli, że u myszy gp120 spowalnia powstawanie nowych neuronów w hipokampie, części mózgu kluczowej dla procesów poznawczych. W hipokampie, który zapewnia możliwość uczenia się i zapamiętywania nowopowstałe neurony tworzą połączenia z istniejącą siecią neuronów. Białko wirusa blokuje powstawanie nowych komórek z ich komórek macierzystych, a zatem nie powstają dodatkowe połączenia i procesy poznawcze zostają zaburzone.
Ponadto badacze wykazali, że zaburzenie tej samej ścieżki sygnałowej MAPK, które prowadzi do śmierci dojrzałych neuronów, leży u podstaw uszkodzenia neutralnych komórek macierzystych. „Znając mechanizm, możemy zacząć myśleć o wykorzystaniu tej wiedzy w terapii” – mówi doktor Lipton. „To znaczy, że można byłoby leczyć demencję związaną z wirusem HIV przez przywrócenie mechanizmów naprawy mózgu” – podsumowują naukowcy.