Środowisko Przyrodnicze Polski

Ekologia

Małgorzata Falencka-Jabłońska – bez wiedzy nie ma ekologii

Jej życie zawodowe biegnie od wielu lat dwoma równoległymi torami. Dr Małgorzata Falencka-Jabłońska z Instytutu Badawczego Leśnictwa (IBL) w Sękocinie Starym popularyzuje wiedzę przyrodniczą i ekologię wśród dorosłych, młodzieży i dzieci. Ma imponujący dorobek popularyzatorski, m.in. od 22 lat organizuje Olimpiadę Wiedzy Ekologicznej, w której rocznie startuje ponad 55 tysięcy uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Jednocześnie pracuje naukowo w Zakładzie Ekologii Lasu i Łowiectwa.

WYKORZYSTAĆ POTRZEBĘ RYWALIZACJI

Dr Falencka-Jabłońska popiera konkursy naukowe związane z ekologią, szczególnie
te adresowane do najmłodszych. Zasiadała w jury seminariów naukowych Mazowsza
przeznaczonych dla uczniów gimnazjów (Gimnazjum nr 4 Warszawa) i współpracowała
ze Szkołą Podstawową im. Władysława Jagiełły w Śladowie (konkurs „Co piszczy w
Puszczy?”). Od kilku lat ocenia też prace dyplomowe uczniów szkół
ponadgimnazjalnych z zakresu zanieczyszczenia wód i ich ochrony, brała udział w
typowaniu składu naszej reprezentacji na Water Festiwal w Sztokholmie 1999 r. –
opiekun merytoryczny polskiej grupy.

Od 22 lat organizuje Olimpiadę Wiedzy Ekologicznej (OWE) w skali kraju.
Olimpiada jest zarejestrowana w MEN od 1993 roku, a jej patronem merytorycznym
jest Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Senaty 60 wyższych
uczelni w kraju przyznały finalistom i laureatom przywilej wstępu na kierunki
przyrodnicze bez postępowania kwalifikacyjnego. OWE jest najbardziej popularną
wśród istniejących 30 olimpiad przedmiotowych, a rocznie startuje w niej ponad
55 tysięcy młodzieży szkół ponadgimnazjalnych wszystkich typów. W ostatnim
dziesięcioleciu uczestniczyło w niej ponad pół miliona uczniów.

Jej wkład w edukację młodzieży i studentów to nie tylko intelektualne zabawy,
ale również współautorstwo podręczników szkolnych. Jest autorką książki
zalecanej jako pomoc dydaktyczna (zawiera przykładowe scenariusze lekcji dla
szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych) p.t. „Drzewa wokół nas, czyli
tajemnice, które warto poznać” (181 stron, Biblioteka „Poznajmy Las” Agencja
Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk). Zredagowała cztery tomy zbiorów
pytań kolejnych edycji OWE, które są zalecane jako pomoc dydaktyczna w
realizacji programów szkolnych biologii, ekologii, ochrony środowiska. W 2005 r.
zredagowała też jubileuszowe wydanie „Olimpiady Wiedzy Ekologicznej – sukcesy
drugiego dziesięciolecia, czyli od Zwierzyńca do Tucholi”.

Doktor współpracuje w zakresie edukacji ekologicznej z Instytutem Badań
Edukacyjnych oraz Pracownią Dydaktyki Biologii Wydziału Biologii Uniwersytetu
Warszawskiego.

OKAZJE CZYNIĄ POPULARYZATORA

Przyrodniczka jest pomysłodawczynią i organizatorką szeregu seminariów naukowych
na terenie IBL z udziałem przedstawicieli placówek naukowo-badawczych z całego
kraju oraz uczelni wyższych, jednostek organizacyjnych Lasów Polskich (m.in. na
temat: różnorodności biologicznej, oceny wpływu katastrofy w Czarnobylu i oceny
stopnia skażenia w ekosystemach leśnych Dolnego Śląska, ocen dynamiki szaty
roślinnej w gradiencie skażenia, wpływu oddziaływania imisji przemysłowych na
środowisko leśne).

Dzięki jej inicjatywie zorganizowano obchody 50-lecia Zakładu Ekologii (obecnie
Zakładu Ekologii Lasu i Łowiectwa), połączone z seminarium naukowym i
opracowaniem kroniki osiągnięć naukowych (wyd. 100 egz.). Z okazji 55-lecia
ZEiOŚ powstała jej publikacja pt.: „Niecodzienny jubileusz” w „Sylwanie”. Z
okazji 75-lecia IBL przygotowała artykuł o „Miejscu ekologii w kompleksowych
badaniach ekosystemów leśnych”. Zorganizowała też seminarium poświęcone edukacji
ekologicznej, na którym zaprezentowała wspólnie z mgr Karolina Mazurską wyniki
przeprowadzonej przez IBL ankiety nt. „Roli Nadleśnictwa Tuszyma w kształtowaniu
postaw dzieci i młodzieży oraz społeczności lokalnych względem środowiska
przyrodniczego”.

SETKI GODZIN WYKŁADÓW

W latach 2000-2006 dr Falencka-Jabłońska wygłosiła ponad 500 wykładów.
Opowiadała o ekologii lasu, ochronie przyrody, ochronie kształtowaniu
środowiska, metodach oceny leśnej różnorodności biologicznej. Występowała m.in.
w ramach Ogólnopolskich Obozów Ekologów organizowanych przez LO im. St.
Witkiewicza w Warszawie, LO im. St. Żeromskiego w Żyrardowie, prowadziła zajęcia
w Izbie Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Sękocinie Starym i Festiwale Nauki w IBL
w latach 1997-2007 (wykłady i konkursy o tematyce ekologii lasu i ochrony
przyrody).

Od października 2006 r. prowadzi wykłady i warsztaty dla szkół podstawowych i
gimnazjów o problematyce przyrodniczej (ocieplenie klimatu, lasy tropikalne,
eksploatacja zasobów mórz i oceanów, antropopresja, walory przyrody Polski na
tle Europy). Do końca stycznia 2007 r. uczestniczyło w nich ponad 1200 osób.

Prowadzi tam również konferencje metodyczne dla nauczycieli nt. wykorzystania
różnorodnych technik multimedialnych, w tym filmów 3D w popularyzacji wiedzy
przyrodniczej.

POPULARYZACJA W INTERNECIE I W MEDIACH

Dr Falencka-Jabłońska jest współautorką serwisu internetowego leśnej
różnorodności biologicznej pod auspicjami UNEP i IOŚ. Współtworzyła też
Elektroniczny Atlas „Środowisko Przyrodnicze Polski”.

Od stycznia 2007 r. jest odpowiedzialna za część cyklu audycji radiowych we
współpracy z Radiem Niepokalanów na temat: Człowiek w przyrodzie, Wojna i pokój
w przyrodzie, Rola edukacji w społecznościach lokalnych.

Jest autorką ponad 200 publikacji popularno-naukowych dotyczących wiedzy
przyrodniczo-leśnej, ekologii, ochrony przyrody (m.in. „Aura”, „Przyroda
Polska”, „Parki Narodowe”, „Echa Leśne”, „Poznajmy Las”, „Głos Lasu”, „Las
Polski”, „Ekopartner”). W 2006 r. współtworzyła opracowanie „86 lat ochrony
obszaru „Grzęd” w Dolinie Biebrzy”.
Agnieszka Uczyńska