Nasłuchujmy krzyków pierwszych jerzyków: artykuł nr 6257
2009-05-18 06:13:48 Zoologia
Puryści językowi mogą się poczuć zgorszeni widokiem słowa jerzyk pisanym przez rz, jednak w tym przypadku nie chodzi o sympatyczne kolczaste ssaki, lecz o nadzwyczajnych pierzastych lotników, którzy na przełomie kwietnia maja, na zaledwie kilka miesięcy, przybywają do Polski. Jerzyki Apus apus to jedyni regularnie spotykani w naszym kraju przedstawiciele rzędu krótkonogich Apodiformes. Jak sama nazwa wskazuje, ich kończyny należą do najkrótszych w całym ptasim świecie. Jest to możliwe, ponieważ ptaki używają ich tylko podczas pobytu przy gnieździe, zlokalizowanym w załomie skalnym, otworze w budynku lub specjalnej skrzynce lęgowej. Przez cały pozostały czas jerzyki przemieszczają się w powietrzu, gdzie mogą wznosić się na wysokość do 5 km i rozwijać prędkość do 100 km/h. Szczególnie widowiskowe są ich wieczorne loty, kiedy grupy ciemnobrązowych lotników śmigają między budynkami – to, że nigdy się z żadnym nie zderzają, zakrawa niemal na cud.
Jerzyk to jeden z najpóźniej przylatujących i najwcześniej odlatujących
z Polski ptaków. Znalazł się w elitarnym gronie czterech ptasich
„posłańców wiosny”, wybranych do edukacyjnego projektu Spring Alive.
Realizowany jest on w kilkudziesięciu krajach Europy, a koordynowany
przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. W jego ramach wszyscy,
którzy zobaczą w danym roku swojego pierwszego bociana białego,
jaskółkę dymówkę, kukułkę i jerzyka, mogą wprowadzić datę, miejsce oraz
szczegóły obserwacji na specjalnie do tego stworzoną stronę
www.springalive.net Dzięki tym danym tworzone są m.in. mapy ukazujące,
jak wiosna „przemieszcza się” z południa na północ kontynentu, wraz z
powrotem pierzastych wędrowców.
Serdecznie zachęcam do rejestrowania swoich pierwszych spotkań z
wszystkimi czterema gatunkami ptaków. Jeśli będziemy robić to co roku,
po pewnym czasie możliwe będzie analizowanie zmian w terminie
pierwszych przylotów. Dzięki temu każdy uczestnik projektu będzie miał
swój własny wkład w poznawanie przebiegu zmian klimatycznych, bo to one
są głównym czynnikiem wpływającym na coraz wcześniejsze powroty ptaków
z ich południowych zimowisk. Więcej informacji na temat projektu można
znaleźć na stronie www.springalive.net
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków