Czy pandemia grypy to tykająca bomba biologiczna XXI wieku?


Czy pandemia grypy to tykająca bomba biologiczna XXI wieku?: artykuł nr 5989

2008-11-26 15:14:07 Medycyna

Realne zagrożenie. Grypa pandemiczna to już nie jest problem obserwowany tylko pod mikroskopem. Istnieje poważne ryzyko, że w ciągu najbliższych kilku lat będziemy mieć do czynienia z realnym zagrożeniem. Jak uczy historia możemy się spodziewać pandemii grypy o ogromnej skali, porównywalnej nawet do grypy hiszpanki z początku XX wieku. Świadczą o tym regularnie odnotowywane przypadki zakażeń wysoce patogennymi wirusami grypy, jak wirus H5N1, które do tej pory występowały wyłącznie w populacjach ptaków. Obserwując gwałtowne zmiany tego wirusa (shift), jego wysoce patogenne właściwości i zdolności do szybkiego mutowania, eksperci zgodnie twierdzą, że ryzyko wystąpienia pandemii wywołane właśnie tym wirusem jest bardzo wysokie. Naukowcy już dawno przestali zadawać pytania - Czy pandemia grypy wybuchnie? Teraz pozostaje wiele pytań na które nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć - Kiedy to nastąpi? Jaki podtyp ją wywoła? Jak bardzo będzie zjadliwy? Jak szybko się rozprzestrzeni? Ile spowoduje ofiar śmiertelnych?

ytanie kiedy? Nikt nie jest w stanie określić, kiedy dokładnie będziemy mieć do czynienia z kolejną pandemią grypy. Najprawdopodobniej zaatakuje wysoce patogenny wirus, pochodzący od ptaków. Od prawie dziesięciu lat eksperci badają i obserwują groźny wirus grypy H5N1, który zaatakował ludzi w Hong Kongu w 1997 roku. Od połowy 2003 roku wirus ten spowodował znaczącą liczbę zachorowań wśród ptactwa, a w grudniu 2003 roku odnotowano infekcję wśród ludzi mających kontakt z zarażonymi ptakami. W chwili obecnej wirus jeszcze nie przenosi się tak łatwo z ptactwa na ludzi, ani nie rozprzestrzenia z łatwością wśród ludzi, jednak wystarczy niewielka jego mutacja, aby wirus stał się iskrą zapalną do wybuchu pandemii grypy.

Scenariusz wybuchu pandemii. W momencie wybuchu pandemii grypy jej rozprzestrzenianie się będzie bardzo szybkie. Wirus błyskawicznie obejmie najbliższe miasta i łatwo dotrze od innych państw i kontynentów, wykorzystując wysoko rozwinięty system transportu. Jeśli przewidywania naukowców się potwierdzą śmiertelność w konsekwencji wybuchu pandemii będzie liczona w milionach, a straty ekonomiczne spowodowane skutkami pandemii w miliardach dolarów.

Gdyby pandemia grypy wybuchła w najbliższych dniach większość krajów nie była by do tego przygotowana. Obecne prognozy wskazują, że w przypadku wybuchu pandemii znaczna część światowej populacji będzie potrzebowała opieki medycznej. Nieliczne kraje posiadają wystarczający personel medyczny, wyposażenie oraz miejsca w szpitalach potrzebne do poradzenia sobie z dużą liczbą nagłych zachorowań. Większość Państw UE, spodziewając się wybuchu pandemii grypy zgromadziła już znaczną część zapasów leków i szczepionek prepandemicznych oraz pandemicznych. Na tym tle Polska pod względem zarówno gromadzenia leków przeciwgrypowych jaki i zamówień na szczepionki prepandemiczne i pandemiczne nie dorównuje innym rozwiniętym krajom.

Trzecia faza zagrożenia. Aby ułatwić planowanie programów przeciwgrypowych, wytyczono 6 różnych faz oraz zadań dla rządów, przemysłu i organizacji zdrowotnych. Obecna sytuacja jest zaliczana do trzeciej fazy. W tej fazie nowy dla człowieka wirus powoduje infekcje, ale jeszcze nie rozprzestrzenia się łatwo z jednej osoby na drugą. Jeśli natomiast H5N1 przekształci się w formę posiadającą właściwości transmisji z człowieka na człowieka, jak zwykła grypa, będziemy mieć do czynienia z początkami pandemii grypy. W takim przypadku jego rozprzestrzenienie się na skalę globalną jest właściwie nieuniknione.

Zalecenia WHO przeciw wybuchowi pandemii grypy. Zgodnie z zaleceniami WHO wytyczone zostały szczegółowe zalecenia i wytyczne dla Państw, w celu przeciwdziałania w razie pandemii grypy. Odpowiedzią na te zalecenia są stworzone przez poszczególne państwa Krajowe Plany Pandemiczne. Taki plan powstał także w Polsce i został zatwierdzony przez Ministra Zdrowia. Zgodnie z nim podjęto działania prewencyjne mające na celu stałe monitorowanie sytuacji zagrożenia i stworzenie systemu wczesnego reagowania w przypadku pojawienia się zagrożenia na teranie danego kraju. Polski Plan Pandemiczny, w miarę nowych zaleceń WHO, UE i ECDC, jest stale uaktualniany, a głównym zadaniem w tej chwili jest wzrost odsetka osób poddających się szczepieniom ochronnym przeciw grypie sezonowej.

Szczepienia profilaktyczne i dywersyfikacja leków. W ramach przygotowań do pandemii grypy zaleca się także dywersyfikację leków przeciwwirusowych. Gromadzenie leków jest bowiem kluczowym elementem każdego planu przygotowań na wypadek pandemii grypy. Dlaczego należy gromadzić zapasy leków już teraz? Przyczyna jest bardzo prosta, w tej chwili – czyli w 3 fazie zagrożenia pandemicznego – leki są jeszcze łatwo dostępne. W kolejnych fazach gwałtownie zwiększony popyt na te środki medyczne, chaos i panika wywołane wybuchem pandemii, może spowodować bardzo poważne problemy z dostępnością leków.

Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje także stworzenie międzynarodowego zapasu szczepionki prepandemicznej przeciwko wirusowi H5N1. Strategia ta uzyskała wsparcie 193 państw członkowskich uczestniczących w Światowym Zgromadzeniu WHO w Genewie w maju 2007. Zapasy szczepionki zgromadziły do tej pory USA, Francja, Irlandia, Wielka Brytania, Finlandia, Islandia, Szwajcaria, Włochy. Są kraje, które zabezpieczyły przez zakup szczepionki nawet 100 proc. społeczeństwa jak Szwajcaria, czy Finlandia.

Zalecenia światowe, a plan polski. Polska pozostaje w tyle zarówno pod względem gromadzenia leków przeciwwirusowych jaki i szczepionek prepandemicznych oraz zamówień na szczepionkę pandemiczną. W chwili obecnej zgromadzone zapasy są w stanie pokryć zaledwie 5 proc. społeczeństwa, co jest ogromną dysproporcją w porównaniu z krajami zabezpieczającymi od 50 do 100 proc. populacji. Dodatkowo rosnąca oporność na oseltamivir powoduje, że kraje wysoko rozwinięte jeszcze zwiększają zapasy środków medycznych, zaopatrując się w inne alternatywne preparaty antywirusowe jak znanamivir czy w szczepionki prepandemiczne. W Polsce ani oporność na oseltamivir, ani pojawienie się nowych szczepionek prepandemicznych i pandemicznych nie wpłynęła ani na wielkość, ani na „zawartość” zabezpieczonych zapasów. Ponadto w świecie trwają badania nad syntezą nowych leków antygrypowych, a także nad zastosowaniem terapii kombinowanej osteltamiviru z adamantanami.

GlaxoSmithKline

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z medycyny