Produkcja mydła i mleka na warsztatach: DNA - encyklopedia życia

Produkcja mydła i mleka na warsztatach: DNA - encyklopedia życia: artykuł nr 6207

2009-04-08 09:59:43 Biotechnologia

Popularyzatorską rozgrzewkę przed ogólnopolskimi festiwalami nauki stanowiły warsztaty biotechnologiczne zorganizowane 3-5 kwietnia przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Konkursy i pokazy zorganizowane przez Szkołę Festiwalu Nauki cieszyły się powodzeniem wśród młodych gości imprezy pt. "DNA - encyklopedia życia". Młodzi popularyzatorzy pokazywali, jak działają enzymy. Można też było własnoręcznie wyprodukować mydło oraz mleko bezpieczne dla osób z nietolerancją laktozy.

Aktywność laktazy, czyli enzymu, który potrafi rozłożyć cukier występujący w mleku (laktozę), wykorzystuje się przy biotechnologicznej produkcji mleka przeznaczonego dla osób z nietolerancją laktozy.

"Technologia ta ma bardzo duże znaczenie. Wiele osób nie może już w wieku dojrzałym samodzielnie rozkładać laktozy, gdyż nie posiada niezbędnego enzymu w swoim układzie trawiennym. Takim ludziom mleko może szkodzić. Dzięki biotechnologii otrzymuje się mleko, które nie zawiera laktozy i może być spożywane przez każdego" - mówił Maciej Kotliński z Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Festiwalu Nauki..

Jak tłumaczył, do produkcji mleka wykorzystuje się kolumny, które zawierają enzym zwany laktazą i katalizują reakcję rozkładu laktozy. Proces można obserwować nawet w uproszczonych warunkach. Szczególnie atrakcyjne dla młodszego może być tworzenie złoża poprzez użycie substancji, którą miesza się z enzymem i wkrapla do roztworu zawierającego jony wapnia.

"Tworzą się wówczas kuleczki przypominające kawior, które mają związany w środku enzym. Kuleczki są przenoszone do kolumny, gdzie uzyskujemy enzym wielokrotnego użytku. Możemy tę kolumnę (w uproszczeniu i małej skali - strzykawkę) załadować złożem i przepuszczać przez nią mleko wiele razy. W produkcji przemysłowej tak to właśnie wygląda - nie dodaje się enzymu do każdej partii mleka, z którego chcemy usunąć laktozę, tylko używa się kolumny, przez która można przepuścić bardo dużą ilość płynu" - opisywał Kotliński.

Dodał, że aktywność takiego enzymu możemy wykryć poprzez obecność glukozy. Jej powstawanie, a więc dowód na skuteczne działanie enzymu, można sprawdzić używając papierków do analizy moczu dostępne w aptece. Każdy może takie doświadczenie wykonać w warunkach domowych.

Drugi pokaz Szkoły Festiwalu Nauki dotyczył enzymu o nazwie lipaza. Nie było to odzwierciedlenie produkcji przemysłowej, ale podczas pokazu rzeczywiście powstało mydło.

"Używamy tu oleju kuchennego, czyli tłuszczu roślinnego. Do niego dodajemy lipazy, czyli enzymu, który rozkłada olej na glicerol i wolne kwasy tłuszczowe. Reakcję możemy prześledzić dodając do probówki wskaźnik - fenyloftaleinę. Zabarwia się ona w roztworze zasadowym, dlatego dodajemy zasady, żeby roztwór się zabarwił. Pod wpływem lipazy w probówce powstają wolne kwasy tłuszczowe, a zasada reaguje z nimi produkując mydło" - wyjaśniał kolejne kroki Kotliński.

Widzowie mogli zaobserwować, jak zasada znika, bowiem fenyloftaleina odbarwiała się, co oznaczało, że roztwór stał się z powrotem obojętny. W ten sposób zobrazowano działanie enzymu. Jednocześnie uzmysłowiono dzieciom na czym polega produkcja mydła, wytłumaczono też czym jest mydło i tłuszcz.

Warsztatom i pokazom na SGGW towarzyszył cykl wykładów skierowanych do dorosłych słuchaczy, prezentujących dorobek i perspektywy badań nad DNA.

Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce



Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z bitechnologii