Renesans leśnego pszczelarstwa

Renesans leśnego pszczelarstwa: artykuł nr 4352

2007-03-22 17:27:22 Leśnictwo

Przywrócenie tradycyjnego bartnictwa w Puszczy Świętokrzyskiej i Pilickiej to cel projektu realizowanego przez WWF i Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne z udziałem bartników z Baszkirii. Bartnictwo ma w Polsce długą i bogatą tradycję. Późniejsze ziemie słowiańskie juz V w. p.n.e. słynęły z obfitości pszczół. Pierwsze pisemne wzmianki o polskim bartnictwie pochodzą z połowy X wieku. Pojedyncze barcie czynne były jeszcze do początku XX wieku szczególnie na wschodnich kresach Rzeczypospolitej.

Jak tłumaczy koordynator świętokrzyskiej części projektu Zbigniew Fijewski projekt jest próbą przywrócenia bartnictwa wykonywanego z użyciem tradycyjnych narzędzi, które zostaną odtworzone na podstawie eksponatów muzealnych, a także odtworzenia towarzyszącej niegdyś bartnictwu tradycji podziału na okręgi bartne i znakowaniu barci.

Drugim zadaniem projektu jest zachowanie gatunków pszczół zbliżonych do "dzikich" pszczół środkowoeuropejskich, które stanowiły ważny element leśnych środowisk. Gatunki te stopniowo zanikły na skutek rozwoju hodowli pszczół w przydomowych pasiekach i ciągłe "udoskonalanie" tych owadów. Pośrednio projekt przyczyni się do ochrony starodrzewi, zwiększenia bioróżnorodności lasów, ochrony śródleśnych łąk i ochrony niektórych gatunków roślin i zwierząt.

Projekt ma mieć duże walory edukacyjne i turystyczne. Organizatorzy mają nadzieję, że w przyszłości możliwe będzie wykreowanie unikalnego produktu lokalnego - miodu bartnego, co z pewnością przyczyniłoby się do promocji regionu.

Według Fijewskiego obecnie w Europie jedynie w Baszkirii na terenie południowego Uralu, bartnictwo uprawiane jest w pierwotnej, niezmienionej formie. Dlatego właśnie baszkirscy bartnicy będą szkolić świętokrzyskich i spalskich pszczelarzy – przyszłych bartników. Projekt realizowany będzie wspólnie z uralską placówką WWF Rosja. Objęte projektem tereny będą jedynymi miejscami - nie licząc Uralu - czynnego uprawiania bartnictwa na obszarze Europy.

Projekt realizowany będzie w dwóch etapach. W pierwszym wspólnie z nadleśnictwami uzgodniono teren objęty projektem i wyznaczone drzewa pod barcie. Na przełomie marca i kwietnia przyjadą baszkirscy bartnicy i rozpoczną szkolenie pszczelarzy i koordynatorów projektu. Baszkirowie wspólnie z uczniami będą dziać czyli wykonywać barcie, przy użyciu tradycyjnych narzędzi i metod. Szkolenie zakończone zostanie egzaminem, podczas którego uczniowie będą musieli wykonać barcie samodzielnie. Dalsze części szkolenia odbędą się w Baszkirii. Podczas wyjazdu w czerwcu Polacy nauczą się jak obsługiwać barcie i osiedlać je rodzinami pszczelimi, a we wrześniu - jak podbierać miód i przygotować barcie do zimy.

Częścią szkolenia będą w wizyty w polskich pasiekach i muzeach posiadających kolekcje związane z bartnictwem i dawnym pszczelnictwem, co pozwoli na "spolszczenie" baszkirskich doświadczeń. W wyjazdach tych brać będą udział również lokalni rzemieślnicy, którzy mając do dyspozycji narzędzia baszkirskie i polskie muzealne wzorce, wykonają komplety narzędzi, które wykorzystywane będą w przyszłości przez naszych bartników.

W drugim etapie, który będzie realizowany w 2008 roku, zakupione zostaną rodziny pszczele do osiedlenia w barciach. Hodowane będą wyłącznie pszczoły zbliżone do „dzikich" pszczół środkowoeuropejskich. W sąsiedztwie niektórych barci ustawione zostaną tablice edukacyjne. Wydana zostanie również broszura prezentująca projekt i jego cele.

Sponsorami projektu są: WWF Polska, WWF Rosja, GEF/SGP UNDP czyli Program Małych Dotacji Funduszu na Rzecz Globalnego Środowiska Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, nadleśnictwa Zagnańsk, Suchedniów i Stąporków, Spalski Park Krajobrazowy, gminy Mniów (Świętokrzyskie) i Inowłódz (Łódzkie) oraz Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne.

Bartnictwo to pierwotna forma pszczelarstwa, polegająca na podbieraniu miodu z naturalnych dziupli drzew zasiedlonych przez pszczoły, lub ich hodowanie w specjalnie wydrążonych w drzewach pomieszczeniach – barciach.

Bartnictwo ma w Polsce, także na terenach objętych projektem, długą i bogatą tradycję. Pierwsze pisemne wzmianki o polskim bartnictwie pochodzą z połowy X wieku. Pojedyncze barcie czynne były jeszcze do początku XX wieku szczególnie na wschodnich kresach Rzeczypospolitej.

PAP - Nauka w Polsce, Agnieszka Gołębiowska

Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce

Następna strona

Poprzednia strona

Wybrane wiadomości z leśnictwa